70. rocznica Walk o Kołobrzeg i Zaślubin Polski z Morzem
70 lat temu też ślubowali.
Obchody 70. rocznicy walk o Kołobrzeg oraz zaślubin Polski z morzem w marcu 1945 roku miały w tym roku szczególnie uroczysty charakter. Dwa dni uroczystości przypadały na 17 i 18 marca br. Odbywały się pod patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego, a pierwszy dzień minął pod znakiem prezydenckiej wizyty w tym mieście.
Wczesnym rankiem Prezydent RP Bronisław Komorowski złożył wieniec na Cmentarzu Wojennym oddając hołd żołnierzom, którzy oddali życie w walkach o miasto. Następnie udał się do Bazyliki Konkatedralnej.
O godz. 10.00 rozpoczęła się msza św. w intencji poległych i żyjących uczestników walk o Kołobrzeg. Przewodniczył jej ordynariusz Diecezji Koszalińsko – Kołobrzeskiej bp Edward Dajczak. Biskup w swym kazaniu nawiązał m.in. do pierwszych zaślubin Polski z morzem odbytych w Pucku, kiedy to maleńki kawałek dostępu do morza w roku 1920 obudził w Polakach wielkie ku niemu uczucia, a późniejszy już o wiele szerszy, wywalczony ponownie dostęp do Bałtyku uczucia te umocnił – poprzez ponowne z nim zaślubiny dokonane przez kaprala Franciszka Niewidziajło.
Nie mogło zabraknąć wystąpienia uczestnika tych ciężkich dni – przemawiał pułkownik w stanie spocz. Jan Szyszkowski. Przypomniał, jaką drogę bojową przebrnęli uczestnicy walk, zanim pojawili się pod Kołobrzegiem. Przypomniał rodowód żołnierzy, z których utworzono w 1943 roku na terenie Związku Radzieckiego Wojsko Polskie – że składało się z więzionych, wziętych do niewoli i wywiezionych na Syberię mieszkańców Ziem Wschodnich i kresów Rzeczypospolitej – zajętych we wrześniu 1939 roku. Jak podkreślił, szlak bojowy rozpoczęty pod dowództwem generała Zygmunta Berlinga pod Lenino – był nadzieją i wiarą na odniesione zwycięstwo.
Jak powiedział chwilę później Prezydent RP Bronisław Komorowski: „(…) ja tę rocznicę widzę nie tylko jako wspomnienie walk i zaślubin z morzem, patrzę na nią jak na 70 lat, które minęły od czasu ponownego zakorzenienia się tutaj polskości i ponownego jej tu budowania. (…) rocznica ta powinna skłaniać nas do oddania hołdu tym, którzy tu walczyli i ginęli. Jako pierwsi stanęli w tym mieście żołnierze polscy (…) zostawiając po drodze swoje miasta i wsie, swoje małe ojczyzny, pamiętajmy o ich daninie krwi.” Przypomniał, że w walkach uczestniczyli również żołnierze radzieccy. Jak się wyraził: „(…) wyzwalając nas spod jarzma niemieckiego, nie mogli nam przynieść pełnej wolności – bo trudno ofiarować coś, czego się we własnym domu nie ma… Dali co mogli dać – krew żołnierską, wysiłek żołnierski i zwycięstwo wspólne, i za to będziemy im zawsze winni naszą wdzięczność.”
W zgromadzeniu wzięli udział członkowie Zarządu Głównego LMiR z prezesem kpt. ż.w. Andrzejem Królikowskim, oraz jungowie, którzy w dniu następnym złożyli ślubowanie na ligowy sztandar. Przekazali Prezydentowi RP Bronisławowi Komorowskiemu pamiątkowy dyplom upamiętniający fakty zaślubin z morzem w 1920 i 1945 roku. W tym roku do Kołobrzegu przyjechała młodzież ze Szczecina, Gdańska, Gdyni, Tomaszowa Mazowieckiego, Łap, Sławy, Nakła nad Notecią, Wyszkowa, Poznania, Mścic i Cedyni. Wieczorem uczestniczyli w koncercie Centralnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego.
W dniu następnym dokładnie w siedemdziesiątą rocznicę zakończenia walk o Kołobrzeg na Bulwarze Jana Szymańskiego, u stóp historycznego pomnika zebrali się jungowie Ligi Morskiej i Rzecznej. Ten fakt uświetniła obecność sztandarów organizacji kombatanckich, społecznych, szkół i stowarzyszeń oraz kompanii honorowej Zespołu Szkół Morskich i orkiestry Morskiego Oddziału Straży Granicznej. Już po raz szesnasty jungowie złożyli uroczyste ślubowanie na sztandar, powtarzając słowa roty:
„Składając hołd pamięci tych,
którzy w przeszłości dla Polski
na morzu walczyli i ginęli
Brzegu naszego bronili,
zręby naszej gospodarki morskiej budowali.
Uroczyście ślubuję:
„Stać zawsze na straży polskiego morza,
wartość pracy polskiej na morzu
nieustannie i wytrwale pomnażać,
czynem ofiarnym morzu i Polsce
w każdej służyć potrzebie”.
Następnie zamoczyli ligowe banderki w falach Bałtyku. W tej ceremonii towarzyszyli im włodarze miast zaślubinowych: burmistrz Pucka Hanna Pruchniewska i prezydent Kołobrzegu Janusz Gromek, którzy w morskiej wodzie zamoczyli miejskie flagi. Ten gest już na trwałe wpisał się w scenariusz obchodów i ma symbolizować ciągłość tradycyjnych związków Polski z morzem.
Znaczenie tego faktu podkreślił w swoim wystąpieniu prezes LMiR Andrzej Królikowski, który przypomniał, że zarówno generał Józef Haller jak i kapral Franciszek Niewidziajło nosili na wojskowych czapkach polskiego orła. Obaj też składali przysięgę nad brzegiem Polskiego Bałtyku. Wspomniał również o tysiącletnich tradycjach zaślubinowych grodu nad Parsętą. Polska dzięki takim bohaterom ma szeroki dostęp do morza. Tej szansy nie wolno nam zmarnować. Świadkami tego doniosłego wydarzenia byli uczestnicy walk sprzed siedemdziesięciu laty kombatanci, żołnierze. To oni przekazali najmłodszym członkom Ligi Morskiej i Rzecznej symboliczną pałeczkę sztafety pokoleń.
Rocznica zaślubin Polski z morzem jest również okazją do podziękowań za działalność wychowawczą młodego pokolenia w duchu patriotyzmu, za pomoc i współpracę ze Stowarzyszeniem Liga Morska i Rzeczna. Krzyżem LMiR ,,Pro Mari Nostro” uhonorowano Orkiestrę Morskiego Oddziału Straży Granicznej im. Płk. Karola Bacza oraz Magdalenę Streich – opiekuna szkolnego koła LMiR w Szczecinie. Polski Związek Motorowodny i Narciarstwa Wodnego wyróżnił kpt. ż.w. Andrzeja Królikowskiego prezesa LMiR – Komandorią PZMWiNW.
Z inicjatywy kołobrzeskiego oddziału LMiR Rada Miasta Kołobrzeg nadała Falochronowi Wschodniemu imię kaprala Franciszka Niewidziajły, który w 1945 roku dokonał Aktu Zaślubin wypowiadając słowa przysięgi „Przyszliśmy, Morze po ciężkim i krwawym trudzie. Widzimy, że nie poszedł na darmo nasz trud. Przysięgamy, że Cię nigdy nie opuścimy, Rzucając pierścień w twe fale, biorę z Tobą ślub, ponieważ Tyś było i będziesz zawsze Nasze”.
Odsłonięcia pamiątkowej tablicy umieszczonej u nasady falochronu dokonał wnuk kaprala Roman Frankiewicz opiekun szkolnego koła LMiR w Sławie. Z parapetu falochronu wrzucił zaślubinowy pierścień specjalnie wykonany na tę okazję. Ten historyczny dzień przypomniał dr Hieronim Kroczyński wieloletni dyrektor Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu. Tablicę poświęcił kapelan naczelny LMiR ks. kanonik Waldemar Krzywiński. Oficjalna część uroczystości zakończyła się złożeniem wiązanek kwiatów pod pomnikami oraz koncertem orkiestry MOSG. Przy pomniku komandora Stanisława Mieszkowskiego najmłodsi członkowie LMiR otrzymali ligowe legitymacje oraz egzemplarze książki pt. „Zdobycie Kołobrzegu”.
Marek Padjas
Zdjęcia: Zbigniew Krzysztofiak, Elżbieta Kasińska – Archiwum LMiR
Impreza pod patronatem honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego.
Kołobrzeg 17-18 marca 2015
PROGRAM OBCHODÓW:
17 marca – wtorek
10.00 Uroczysta Msza św. w intencji poległych i żyjących uczestników walk o Kołobrzeg w Bazylice Mniejszej
11.00 Przemarsz w asyście Kompanii Honorowej Wojska Polskiego na dziedziniec ratusza miejskiego
11.30 Zgromadzenie patriotyczne z udziałem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na dziedzińcu ratusza miejskiego
15.00 Uroczysty Apel Poległych i złożenie kwiatów pod Pomnikiem Chwały i na innych miejscach pamięci na Cmentarzu Wojennym
17.00 Występ kołobrzeskiego Chóru „Kombatant” i Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego w Regionalnym Centrum Kultury im. Z. Herberta
18 marca – środa
11.00 – 16.00 MIASTECZKO HISTORYCZNE przy latarni morskiej: mobilna wystawa historyczna pt. „Kołobrzeg. Marzec 1945”, oryginalne uzbrojenie, pojazdy wojskowe i umundurowanie WP z czasów II wojny światowej, historyczna strzelnica polowa
11.00 Uroczyste ślubowanie młodzieży Ligi Morskiej i Rzecznej i złożenie kwiatów pod Pomnikiem Zaślubin
12.00 Przejście pod pomnik I Kapitana Portu Kołobrzeg kmdr. Stanisława Mieszkowskiego – złożenie kwiatów
12.10 Uroczystość nadania nazwy „Falochron Wschodni im. kpr. Franciszka Niewidziajły” przy Bosmanacie Portu Kołobrzeg
12.15 Wręczenie legitymacji nowoprzyjętym członkom Ligi Morskiej i Rzecznej
13.00 Obiad z uczestnikami walk o Kołobrzeg – Hotel Centrum ul. Katedralna 12
14.00 Posiedzenie Zarządu Głównego LMiR – sala konferencyjna hotelu Centrum
16.00 Spotkanie uczestników walk o Kołobrzeg z uczniami Szkoły Podstawowej nr 4 im. Bohaterów I Armii WP i prezentacja wystawy pokonkursowej „…Ślubuję Ci polskie morze…” w Szkole Podstawowej nr 4
11 marca
11.00 V Powiatowy Konkurs Historyczno – Sportowy Baw się historią „Kołobrzeg moje miasto” w Muzeum Oręża Polskiego (ul. E. Gierczak 5)
15 marca
9.00 Otwarte Mistrzostwa Kołobrzegu w Strzelaniu Pneumatycznym w hali „Łuczniczka” (ul. Łopuskiego 36-38)
12.00 XXIX Międzynarodowy Bieg Zaślubin z Morzem. Start – przy Centrum „Ikar” (ul. Rodziewiczówny 24), meta – przy san. „Perła Bałtyku” (ul. Sikorskiego 3). Biuro zawodów na terenie kortów przy ul. Sikorskiego 1
20 marca
Wystawa pokonkursowa z pracami uczniów Szkoły Podstawowej nr 4 pt. „… Ślubuję Ci polskie morze …” w Muzeum Oręża Polskiego ( E. Gierczak 5)
21 marca
10.00 49 Rajd PTTK Szlakiem Walk I Armii Wojska Polskiego o Kołobrzeg. Start – Klub Wojskowy (ul. Łopuskiego 2). Od g. 8.00 – rejestracja uczestników
27 marca
IX Międzyszkolny Konkurs Wiedzy o Kołobrzegu. I część – g. 11.00 w Zespole Szkół Społecznych nr 1 (ul. Jedności Narodowej 58a) oraz II część – g. 13.30 w Muzeum Oręża Polskiego (ul. E. Gierczak 5)
Plan uczestnictwa dla LMiR
Zakwaterowanie w internacie Zespołu Szkół im. H. Sienkiewicza – ul. 1 Maja 47
Koszt pobytu:
nocleg 30 zł
śniadanie 7 zł
obiad 15 zł
kolacja 7 zł
Pokrywamy koszty noclegu z 17 na 18 marca i śniadania 18 marca dla 4 uczniów i 1 opiekuna.
Istnieje możliwość wcześniejszego przyjazdu po uzgodnieniu z organizatorami.
Wszystkich chętnych prosimy o pilny kontakt telefoniczny do 06.03.2015 r.:
Antoni Szarmach 606 999 561
Marek Padjas 513 005 645; e-mail: marekpadjas@poczta.onet.pl
•Szczegółowy plan przedsięwzięć otrzymacie Państwo po przyjeździe do Kołobrzegu.